Mijn Blog
Nieuws19 april 2020

Digitale sneltreinvaart in het onderwijs

Door Paul Ossewold

Door de coronacrisis hebben we in het onderwijs een vliegend vervolg gegeven aan de digitalisering. Statistieken vanuit Microsoft Teams laten flinke stijgers zien. Zo startte ik met een schoolbestuur van 6 VO-scholen met chat, video en introduceerden we de klassenteams. 8324 gebruikers en ongeveer 4000 Teams. Dagelijks zo’n 1000 gebruikers die kanaalberichten plaatsen, tot 3500 vergaderaars en tot ruim 7000 gebruikers die likes en commentaren plaatsen. En het gebruik neemt nog steeds toe. Adoptie in sneltreinvaart! Maar er komt een tijd dat we teruggaan naar de ‘normale’ schoolsituatie. Willen we dan wel terug naar het traditionele klassikaal lesgeven? Wat behouden we en wat laten we los uit deze periode?

Leraren nemen eigen initiatief 

In deze tijd zijn docenten veel op zichzelf aangewezen op een soms volledig onbekend terrein. Ze krijgen veel vrijheid om hun werk in te delen en zaken op te lossen op een manier die bij hen past. Zonder het vaste stramien. En zonder dat hun werkwijze vaststaat en wordt bepaald door een sectie of teamleider. Eigen initiatief staat voorop. Die vrijheid voelt vaak bevrijdend. Maar er is ook een groep die het van nature fijn vindt om sturing te krijgen. Om niet steeds zelf over werkzaamheden hoeven na te denken. Het team en de teamleider volgen voelt soms veel veiliger. Deze twee type docenten komen straks beide terug op school. Hoe gaan we om met deze verschillende voorkeuren wanneer alles weer ‘normaal’ is?  

De kopie van klassikaal naar digitaal

Er zijn leraren die hun klassikale les nu digitaal verzorgen. 45 minuten lesgeven met de camera gericht op het bord. Dat lijkt toch echt niet de bedoeling van digitaal onderwijs. We moeten vérder. Zo biedt Flipping the Classroom een andere blik op lesgeven. Geef de leerlingen korte instructies met bijbehorende opdracht. De docent geeft aan welke leerstof hierbij hoort, de leerlingen gaan hiermee aan de slag, werken digitaal samen en presenteren het eindproduct. Er kan zoveel meer met ICT dan traditioneel lesgeven. Juist hier wordt nu enorm veel ervaring mee opgedaan. Het zou toch zonde zijn als we die ervaring weer kwijtraken?

Verbeter je onderwijs door feedback 

Durf als docent om feedback te vragen. Niet aan een collega of ICT-beheerder, maar aan de ervaringsdeskundigen: de leerlingen die van jou digitaal les krijgen. En hun ouders. Wat vinden zij prettig? Wat werkt wel of niet voor hun kind? Vraag gewoon eens: “wat vond je ervan?”. ICT stelt je in staat om maatwerk te leveren, lessen plezierig te maken, samen te werken en eigen verantwoordelijkheid te nemen. Maak gebruik van die kansen. En misschien kan een ervaringsonderzoek wel school- of stichtingbreed uitgevoerd worden? De inzichten kunnen een brede discussie over onderwijsvernieuwing in een stroomversnelling brengen.

Geen tijd voor gebruikersadoptie 

Voorheen besteedden we veel tijd aan gebruikersadoptie bij een implementatietraject. Behalve nu. Bovendien worden er snelle besluiten genomen over privacy, security en welke applicaties we gebruiken. Ik raad aan om na deze periode als ICT-beheerder een pas op de plaats te maken. Welke bochten hebben we in de coronacrisis afgesneden om snel resultaten te behalen? Moeten implementaties nog worden afgemaakt of verbeterd? Hoe staat het met de gebruikersadoptie? Dender vooral niet door binnen het ‘nieuwe normaal’, maar kijk juist nu goed wat er weg moet, behouden kan blijven of aangepast moet worden. En vergeet hierbij de digitale vaardigheden niet: weet je zeker dat nu iedereen op een digitaal hoger niveau staat of is er juist nu ruimte voor gebruikersadoptie?

Het onderwijs van de toekomst

Laten we samen met de voorlopers in het onderwijs kijken naar de toekomst, naar die andere manier van werken en denken. Zij zagen al geruime tijd wat ICT voor het onderwijs kon betekenen: onderwijs op afstand of differentiatie in lesstof. De leerling als een uniek individu kunnen behandelen dankzij digitalisering. Hen maatwerk in lesstof en aandacht kunnen bieden: gepersonaliseerd leren. Met de docent als coach en vraagbaak. Laten we vooral niet de leerlingen vergeten die een extra steuntje in de rug nodig hebben. We mogen niemand uitsluiten in het onderwijs van het ‘nieuwe normaal’.